بررسی تغییرات کیفیت شیمیایی پساب غنی شده با سرب و کادمیم در اثر عبور از ستون های خاک با سطوح مختلف ورمی کمپوست

به منظور بررسی تغییرات ویژگی های شیمیایی پساب شهری غنی شده با سرب و کادمیم در اثر عبور از ستون-های خاک با سطوح مختلف ورمی کمپوست به صورت طرح بلوک کاملاً تصادفی در دانشکده کشاورزی شهر یاسوج آزمایشی در سال 1390 اجرا گردید. ستون های پلی اتیلنی با طول 80 و قطر 8 سانتی متر از خاک لوم رسی پر گردیدند. پساب غنی شده با سرب و کادمیم در 8 دوره ی 10 روزه به ستون های خاک اضافه گردید و پس از اتمام هر دوره ی آبیاری، تغییرات کیفیت شیمیایی در زه آب خروجی اندازه گیری شد. در پایان این مرحله نمونه های خاک موجود در ستون های خاک از دو عمق 20-0 و 60-40 سانتی متر انتخاب و تجزیه های لازم بر روی آنها صورت گرفت. تیمارهای آزمایش شامل ورمی کمپوست در 3 سطح وزنی (سطح 0=1v، 2=2v و 4=3v درصد وزنی) و زمان در 8 دوره ی 10 روزه بود که در 3 تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که ورمی کمپوست و زمان در سطح 1% تاثیر معنی داری بر خصوصیات شیمیایی زه آب خروجی از ستون های خاک داشت. در بین تیمارهای ورمی کمپوست، تیمار 3v بدلیل تجزیه ی مواد آلی و حل شدن نمک های خنثی موجود در ورمی کمپوست تاثیر معنی داری بر تغییرات ph، هدایت الکتریکی، کاتیون ها، آنیون ها، فسفر-فسفاتی، نیتروژن-نیتراتی، کربن آلی کل، سرب و کادمیم در زه آب ستون های خاک داشت. روند تغییرات عوامل فوق به جز ph در زه آب ستون های خاک با گذشت زمان کاهش یافت. غلظت کلر و نیترات در زهاب تیمار 1v در دو مرحله آخر افزایش چشم گیری نشان داد. ph زه آب تیمارهای خاک تا مرحله ششم کاهش و پس از آن افزایش مختصری نشان داد. غلظت کادمیم اندازه گیری شده در در زه آب خروجی در مراحل اول و دوم عبور پساب، در مقایسه با سرب بیشتر بود (بخصوص در تیمار 3v). نتایج تجزیه خاک در دو عمق نشان داد که عمق خاک بر مقدار خصوصیات شیمیایی خاک اثر معنی داری دارد. ورمی کمپوست نیز بر مقدار سدیم، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، کلر، بی کربنات، ph (ستون خاک سرب)، فسفر، ماده ی آلی و کادمیم معنی دار شد. کاتیون-های سدیم و پتاسیم (تیمار های 2v و 3v)، آنیون کلر (تیمار 1v)، نیترات و فسفات (تیمار های 1v و 3v)، ماده ی آلی (تیمار 3v ستون خاک کادمیم)، کادمیم و سرب (تیمار 1v) افزایش معنی داری در عمق 20-0 سانتی متری سطح خاک در مقایسه با عمق 60-40 سانتی متری نشان دادند. ph، کلر (تیمار 3v) و بی کربنات (تیمار 3v ستون خاک کادمیم) نیز در عمق 60-40 سانتی متری افزایش معنی داری در مقایسه با عمق 20-0 سانتی متری از لحاظ آماری داشتند. در مجموع به نظر می رسد که حضور ماده آلی بر افزایش تحرک کادمیم، سرب و سایر ویژگی های مطالعه شده اثر مهمی داشته که این امر در مدیریت کاربری استفاده از پساب در خاک های با ماده آلی زیاد اهمیت زیادی دارد.